Zingeving [leestijd: 4 minuten]

Zingeving betekent dat je iets als betekenisvol ervaart. Het gaat om het gevoel dat gebeurtenissen, relaties of informatie ergens toe doen. Dit helpt mensen om hun leven zo in te richten dat het past bij hun eigen wensen en overtuigingen.

Wat is zingeving?
In de godsdienstpsychologie staat zingeving centraal. Het wordt gezien als een belangrijk onderdeel van wat het betekent om mens te zijn. Zingeving hangt samen met andere psychologische thema’s, zoals doelen, overtuigingen, welzijn, levensvervulling en zelfs de zin van het leven. Volgens deze visie draait het leven niet om plezier of macht, maar om het vinden van betekenis.[1]

“Het doel van het leven is niet
om plezier of macht na te streven,
maar om betekenis te geven”
– Victor Frankl (1969)

Het betekenisgevingssysteem
Zingeving gebeurt binnen een zogenaamd betekenisgevingssysteem. Dit is een persoonlijk kader van doelen, overtuigingen (zoals geloofsovertuigingen) en ervaringen die iemand als zinvol ervaart. Binnen dit systeem maken we onderscheid tussen grote levensdoelen en dagelijkse doelen. Als deze doelen goed op elkaar aansluiten, ervaren mensen hun leven als zinvol.

Religie speelt hierin vaak een rol, omdat het een kader biedt om de wereld te begrijpen. Religie is dan een betekenisgevingssysteem dat zich richt op wat mensen als heilig beschouwen – vaak iets dat groter is dan henzelf, zoals een god of hogere macht.[2]

Toch hoeft zingeving niet altijd religieus te zijn. Veel mensen zoeken naar betekenis zonder zichzelf religieus te noemen. Zij kunnen bijvoorbeeld een filosofische levensvisie hebben, zonder te geloven in iets bovennatuurlijks.[3]

Zingeving en geestelijke gezondheid
Als mensen geen gevoel van zingeving ervaren, kan dat hun welzijn en geestelijke gezondheid negatief beïnvloeden. Andersom helpt zingeving juist bij het bereiken van doelen, ook op het gebied van leefstijl en behandeling. In de geestelijke gezondheidszorg is hier steeds meer aandacht voor. Een voorbeeld hiervan is de bijzondere leerstoel ‘Zingeving, leefstijl en geestelijke gezondheid’ aan de Rijksuniversiteit Groningen.[4]

---

[1] Park, C. ‘Religion and Meaning.’ in Paloutzian, R.F. & Park, C.L. (ed.) Handbook of the Psychology of Religion and Spirituality. New York – London: The Guilford Press, 2005.
[2] Paloutzian, R. ‘Religious Conversion and Spiritual Transformation.’ In R.F. Paloutzian & Park, C.L. (ed.) Handbook of the Psychology of Religion and Spirituality. New York – London: The Guilford Press, 2005.
[3] Ter Borg, M.B. (2011). Zingeving en de meerwaarde van religie. Ongepubliceerd manuscript.
[4] Rijksuniversiteit Groningen, ‘Rogier Hoenders bijzonder hoogleraar nieuwe leerstoel ‘zingeving, leefstijl en geestelijke gezondheid’, 14 juni 2023, https://www.rug.nl/rcs/news/nieuwe-hoogleraar-zingeving-leefstijl-en-geestelijke-gezondheid