Levensdoelen [leestijd: 5 minuten]

Ieder mens stelt zichzelf bepaalde doelen in het leven. Deze doelen zijn er op meerdere niveaus. Zo heeft iemand dagelijkse doelen om na te streven. Deze doelen zijn heel duidelijk en afgebakend: het halen van een tentamen, het halen van een studie, het genoeg geld verdienen om de maandelijkse lasten te voldoen, het drie keer in de week gezond eten. Deze doelen zijn overzichtelijk en concreet. Hoewel ze klein en misschien onbelangrijk lijken, zijn ze wel degelijk belangrijk: ze reflecteren namelijk een onderliggend, groter en abstracter doel.[1]

Levensdoelen
Abstracte, globale levensdoelen zijn minder meetbaar. Ze gaan vaak over acceptatie, persoonlijke groei, gelukkig zijn. Denk bijvoorbeeld aan het dankbaar zijn voor het leven, het liefdevol met dierbaren omgaan, het accepteren van een moeilijke situatie. Deze doelen zijn niet zomaar afgevinkt. We kunnen ons hele leven eraan wijden. En ze markeren wat voor ons werkelijk belangrijk is. Ze geven betekenis aan ons leven.

Betekenisgeving en levensdoelen
De relatie tussen doelen enerzijds en betekenis anderzijds gaat twee kanten op.[2]  
1. De doelen die een mens probeert na te streven, drukken uit wat voor die persoon betekenis heeft. Dus als we weten welke doelen we nastreven, kunnen we concreet maken wat voor ons belangrijk is.   
2. De andere kant op, is het nastreven van de doelen in zichzelf een manier om betekenisgeving concreet te dóen. Dus de doelen geven ons de mogelijkheid om datgene wat voor ons belangrijk is, daadwerkelijk uit te voeren en op te volgen. Dit geeft ons het gevoel van zingeving.  

“Zingeving ervaren
vereist het maken van keuzes,
en ruimte om die keuzes te maken.”

Een persoonlijk levensdoel wordt gedefinieerd als ‘wat een persoon typisch of karakteristiek probeert te doen.’[3] Het past bij zijn persoonlijkheid; het hoort zelfs bij de persoon om dit te doen. De persoon kent zichzelf aan deze doelen. Zo komen we bij de persoonlijke identiteit. Onze persoonlijke levensdoelen zijn uniek en maken ons tot de persoon die we zijn.

Levensdoelen en identiteit
Levensdoelen maken onderdeel uit van ons persoonlijke betekenisgevingssysteem. Dit betekenisgevingssysteem wordt opgebouwd door waardes die we belangrijk vinden, zoals bijvoorbeeld naastenliefde, rechtvaardigheid, respect, status, creativiteit, etc. Deze onderliggende waardes vormen als het ware een gids voor wat wij ervaren als waardevol, belangrijk en correct. Daarmee sturen onze waardes de gedragskeuzes die we maken.[4]  

Bewust zijn van de levensdoelen
Ieder mens heeft levensdoelen en ieder mens doet zijn best die doelen na te streven. Maar dat betekent niet dat de levensdoelen bij ieder mens even bewust zijn. Uit onderzoek blijkt wel dat wanneer mensen zich bewuster zijn van hun levensdoelen, ze ook eerder geneigd zijn deze te behalen.[5]

Maar levensdoelen kunnen ondergesneeuwd raken, als er andere doelen zijn die op een bepaald moment belangrijker zijn.[6] Zoals bij gevaarlijke levensomstandigheden en stressvolle levensgebeurtenissen, maar ook bij psychische klachten zoals verslaving of depressie. Of zelfs wanneer de dagelijkse dingen ons zo opnemen (denk maar eens aan ‘het alle ballen in de lucht willen houden’, maar ook aan de enorme afleiding door ons schermgebruik) dat er geen ruimte meer overblijft om stil te staan bij de keuzes die we maken en de doelen die we daarin nastreven. Mensen kunnen zo verwijderd raken van zichzelf en hun eigen betekenis. Dat kan grote gevolgen hebben voor de zingeving die ze ervaren. Zingeving ervaren vereist het maken van keuzes, en ruimte om die keuzes te maken.  

Reflectievragen:
– Welke levensdoelen heb jij voor jezelf?
– Welke diepere doelen en waardes liggen daaronder?

---

[1] Carver, C.S., Scheier, M.J., Perspectives on Personality, 5^th ed., New York: Pearson, 2004, p. 482-492
[2] Paloutzian, R. ‘Religious Conversion and Spiritual Transformation.’ In R.F. Paloutzian & Park, C.L. (ed.) Handbook of the Psychology of Religion and Spirituality. New York – London: The Guilford Press, 2005
[3] Paloutzian, R. ‘Religious Conversion and Spiritual Transformation.’ In R.F. Paloutzian & Park, C.L. (ed.) Handbook of the Psychology of Religion and Spirituality. New York – London: The Guilford Press, 2005
[4] Park, C. ‘Religion and Meaning.’ in Paloutzian, R.F. & Park, C.L. (ed.) Handbook of the Psychology of Religion and Spirituality. New York – London: The Guilford Press, 2005.
[5] Carver, C.S., Scheier, M.J., Perspectives on Personality, 5^th ed., New York: Pearson, 2004, p. 482-492
[6] Carver, C.S., Scheier, M.J., Perspectives on Personality, 5^th ed., New York: Pearson, 2004, p. 482-492